Europa bereikt nu ook akkoord over Digital Services Act

26 april 2022

Amper een maand nadat een politiek akkoord werd bereikt over de Digital Markets Act, is het Europees Parlement en de Raad tot een akkoord gekomen over de Digital Services Act. Deze verordening focust zich voornamelijk op illegale online content en hoe men hiermee moet omgaan.  

Het akkoord omvat onder meer volgende zaken: 

• Inzake de strijd tegen illegale en schadelijke content worden heel grote platformen (Very Large Online Platforms, of VLOPs) (met meer dan 45 miljoen gebruikers in de EU) onderworpen aan strengere verplichtingen. Ze moeten systematisch risicoanalyses uitvoeren en worden jaarlijks onderworpen aan onafhankelijke audits. Deze platformen kunnen in crisistijden door de Europese Commissie verplicht worden om bepaalde gevaren te beperken. 
• Het rapporten van illegale content (‘notice and take down’) krijgt een duidelijker en strenger kader waarbij gebruikers makkelijker illegale content kunnen aangeven en platformen hiertegen snel actie moeten ondernemen. Het verbod op algemeen toezicht blijft van toepassing, al mogen tussenpersonen wel specifiek toezicht houden zodat illegale content niet opnieuw geüpload wordt. 
• De fundamentele rechten (vrijheid van meningsuiting, mediapluralisme, mediavrijheid, etc.) moeten te allen tijden beschermd worden, online en offline. Klachten moeten op een niet-discriminerende en niet-willekeurige manier behandeld worden. 
• Trusted flaggers worden aangesteld door de Digital Service Coordinators en moeten onafhankelijk zijn en het algemeen belang vertegenwoordigen. Onderzoekers, fact-checkers en anti-piraterij verenigingen worden als trusted flaggers beschouwd, persuitgevers niet. 
• Met betrekking tot het online adverteren zullen gebruikers meer inspraak krijgen over het gebruik van hun eigen persoonsgegevens. Gepersonaliseerde advertenties worden verboden voor minderjarigen en ook gevoelige informatie (vb. religie, seksuele geaardheid) mag niet gebruikt worden. 
• Het manipuleren van gebruikers zodat ze instemmen met het verzamelen van gegevens (‘dark patterns’) wordt verboden.  
• Wanneer platformen niet voldoen aan de opgelegde regels kunnen er boetes opgelegd worden tot 6% van hun volledige omzet. Met betrekking tot heel grote platformen (VLOPs) heeft de Europese Commissie de exclusieve bevoegdheid om te naleving te eisen.  

De verordening moet eerst nog formeel worden goedgekeurd door het Europees Parlement en de Raad, en zou in werking treden in de herfst van 2022.  

Europese Commissie publiceert de Digital Services Act en de Digital Markets Act

23 december 2020

De Europese Commissie heeft op 15 december 2020 de langverwachte wetsvoorstellen Digital Services Act en Digital Markets Act gepubliceerd. Deze voorstellen hebben tot doel online platformen te reguleren om een veilige internetomgeving te creëren waarin onze fundamentele rechten gegarandeerd worden.

De Digital Services Act zou het in eerste instantie makkelijker moeten maken om illegale content te rapporteren. De verordening, die geen concrete definitie geeft aan de term “illegale content”, maakt de procedure minder omslachtig. Een gebruiker kan simpelweg, met vermelding van (i) de uitleg waarom de content illegaal is,  (ii) de link naar de content, (iii) de eigen naam en e-mailadres en (iv) een verklaring van goed vertrouwen, de illegale content rapporteren. De platformen maken het ook mogelijk meerdere inbreuken tegelijkertijd aan te geven. Het platform bezorgt de rapporteur verplicht een bevestiging van ontvangst, net zoals ze hen hun finale beslissing meedelen. Wanneer er beslist werd tot verwijdering over te gaan, moet ook de inbreukmaker duidelijk geïnformeerd worden. Het platform behoudt echter nog steeds het laatste woord over deze beslissing.

Voorts wordt er prioriteit gegeven aan “trusted flaggers”. Wanneer deze personen illegale content rapporteren, behandelen platformen dit eerst. Bedrijven gespecialiseerd in intellectuele eigendomsrechten kunnen ook trusted flaggers aanleveren, op voorwaarde dat men aantoont dat men de nodige expertise beheerst op het vlak van copyrightinbreuken.

Op vlak van aansprakelijkheid blijven platformen in het voordeel. De uitzondering van artikel 3 e-Commerce Richtlijn (2000/31/EC) blijft gelden. Zo kan de provider die proactief reageert op illegale content niet aansprakelijk gesteld worden en er rust geen verplichting om algemeen te monitoren op illegale content. Daarnaast wordt ook een nieuw principe in het leven geroepen: providers kunnen niet aansprakelijk gesteld worden wanneer zij vrijwillig eigen onderzoeken uitvoeren om illegale content te detecteren.

De Digital Services Act beschrijft ook enkele algemene voorwaarden. Alle platformen moeten over een klachten- en beroepsprocedure en buitenrechtelijke geschillenregeling beschikken; er moeten duidelijke algemene voorwaarden zijn; striktere voorwaarden inzake transparantie en adverteren. Voor de grootste platformen – degenen die minstens 45 miljoen mensen bereiken in de Europese Unie – gelden er bijkomende maatregelen. Zo moeten zij jaarlijks een risicoanalyse doen met o.a. de verspreiding van illegale content en de negatieve impact op de fundamentele rechten. Daarnaast wordt nog meer transparantie gevraagd, van het meedelen van de algoritmes tot het meedelen van data aan onderzoekers. De boetes van niet-naleving kunnen oplopen tot 6% van de totale omzet van het voorgaande boekjaar.

Om de toepassing en de uitvoering van de verordening te garanderen, worden Digital Service Coordinators in het leven geroepen. Zij mogen o.a. informatie opvragen en tijdelijke maatregelen opleggen. Daarnaast zijn ze ook bevoegd voor het aanstellen van de trusted flaggers.

De Digital Markets Act omvat regelgeving omtrent oneerlijke praktijken van gatekeepers, met ex-ante regels voor schadelijk marktgedrag. Het toepassingsgebied slaat enkel op de “grootste providers”, afhankelijk van hun omzet, aantal gebruikers en duurzame positie.

Gatekeepers moeten o.a. hun gebruikers toegang geven tot hun eigen data; adverteerders en uitgevers de nodige informatie bezorgen om hun eigen verificatie van hun advertenties te doen; proactief maatregelen nemen zodat bv. de software van derden goed samenwerkt met hun eigen systeem. Daarnaast wordt het verboden om reeds geïnstalleerde apps te blokkeren voor verwijdering en mogen ze niet langer data van hun zakelijke gebruikers gebruiken om met hen te concurreren. Bij inbreuk op deze regels, kunnen de boetes oplopen tot 10% van de totale omzet van het voorgaande boekjaar.

De Digital Services Act en de Digital Markets Act werden met veel tromgeroffel aangekondigd, maar het ontbreekt de voorstellen wat aan daadkracht. “De voorstellen van de Commissie gaan nergens ver genoeg, we hebben nood aan duidelijke regels en een glasheldere, versterkte aansprakelijkheidsregeling om te tech giganten te reguleren”. Het is dan ook een gemiste kans dat de Europese Commissie geen bindend instrument of code heeft voorgesteld om het inherente onevenwicht in onderhandelingsmacht met de gatekeepers aan te pakken”, aldus Wout Van Wijk, Directeur News Media Europe.

Het Europees Parlement is nu aan zet om zich te buigen over de ingediende wetsvoorstellen.